“ทราบได้อย่างไร คะหมอว่า หนูมีท้องหรือเปล่า”
เอ๊ะ! ถามแปลก...ก็คนเรามีท้องกันทุกคนแหละครับ
อ๋อ...หมายถึงว่า ตั้งท้องหรือเปล่าครับ ?
ครับ คำถามเช่นนี้ ผมได้ฟังบ่อย ก็เลยถือโอกาสเอาง่ายๆ เขียนลงใน “หมอชาวบ้าน” ให้ได้อ่านกันทั่ว ถึง ใครได้อ่านก็อาจนำมาวิเคราะห์กับตัวเอง หรือจะตั้งตนเป็น “หมอชาว บ้าน” ช่วยวินิจฉัยให้เพื่อบ้านซะเลย ก็อาจจะเข้าทีเหมือนกันนะคุณ
เอา ละเพื่อไม่ให้เป็นการเสียเวลา เรามาเริ่มต้นเรียนวิธีการวิเคราะห์ว่า ตั้งท้องหรือไม่...พร้อมแล้วใช่ไหมครับ
ประการที่หนึ่ง ท่านว่า ใครก็ตาม ถ้าหากสงสัยว่าจะท้อง ควรจะมีอาการดังต่อไปนี้บ้าง ไม่ข้อใดข้อหนึ่ง หรือทั้งหมดก็ไม่ว่า
การขาดประจำเดือน ประจำเดือนที่เคยมาอยู่สม่ำเสมอ เกิดหายหน้าหายตาไป อาทิตย์ก็แล้ว สองอาทิตย์ก็แล้ว...เดือนหนึ่งก็แล้ว ประจำเดือนยังเฉย ก็พึงสังวรไว้เลยว่า อาตมาท้องแล้วก็ได้
มีอาการแพ้ท้อง ใครที่ไม่เคยท้อง อาจจะไม่รู้ว่า อาการแพ้ท้องนั้นเป็นฉันใด บอกให้ก็ได้ โดยส่วนมากแล้ว อาการดังกล่าวมักจะเป็นวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน โดยมากอาจเป็นตอนเช้าๆ หรือบางคนตลอดทั้งวัน บางคนเป็นน้อย บางคนเป็นมาก ถึงกับต้องหามไปนอนให้น้ำเกลือในโรงพยาบาล ฉะนั้น ใครผู้ใดที่เป็นผู้หญิงประตำเดือนขาด ตื่นเช้ามา มีอาการอ้วก โอ้กอ้าก แล้วละก้อ ท่านว่าให้สงสัยเอาไว้ก่อน...เอ้า เก๊าะสงสัยว่า จะตั้งท้องละสิครับ อาการแพ้ท้องมิได้จบลงแค่นี้ บางคนมาในรูปแปลก ของที่เคยชอบกลับเกลียด ของที่เกลียดกลับชอบ ของที่เขาไม่กินกลับตาละปัดมาพิศสวาท อย่างเช่น ภรรยาแพ้ท้อง เห็นหน้าสามีทีไร เป็นอ้ากใส่ทุกทีเห็นหน้าเป็นเหม็นว่างั้นเถอะ...นี่ของเคยชอบกลับกลายเป็น ไม่ชอบซะแล้ว...ปลาร้าปลาเจ่า ตอนยังไม่ท้อง พอได้กลิ่นพาลจะอ้วก แต่พอตั้งท้องกลังร้องเรียกหา อย่างงี้ก็มี...ของบางอย่างคนเขาไม่กินกัน อย่างเช่น ขี้เถ้า ยังงี้ ผมยังงี้ เกิดแพ้ท้องขึ้นมา เห็นเป็นของอร่อยไปเสียฉิบ ของเหล่านี้ท่านว่า ถ้าพบถ้าเห็นให้คอยจ้องไว้ให้ดี คงไม่หนีที่จะเป็นแม่เด็กแน่แท้
เต้านมเต่งตึงขึ้น ใครที่เคยมีหน้าอกเล็ก ขนาดขนมครก ไข่ดาว ไข่เจียว อะไรก็ตามแต่ จะรู้สึกแปลกใจขึ้นว่า ระยะนี้เป็นยังไงกันนักหนา...หรือว่า พระอินทร์ที่ไหนมาโปรด ที่มาช่วยเสริมสร้างทรวดทรงตรงอกให้บึ้บบั้บขึ้นมา...มิได้ครับคุณ มันเป็นการเปลี่ยนแปลงธรรมดา ธรรมชาติของคนที่ตั้งท้อง หลังจากคลอดแล้ว ลูกหย่านมแล้วมันก็จะกลับเล็กลงอีก แต่ก็ยังดีที่ยังไง ก็ยังโตกว่าดั้งเดิม อีก ประการหนึ่ง ที่ควบคู่มาในระยะแรกเริ่มที่ประจำเดือนขาด ก็คือ ปวดเจ็บบริเวณเต้านมทั้งสอง เจ็บตึงๆ คล้ายนมคัดอ่อนๆ เขาว่ากันอย่างนั้นนะครับ ตัวผมเองไม่เคยชักที
ปัสสาวะบ่อย ประจำเดือนไม่มา แต่กลับปัสสาวะบ่อยขึ้น ธรรมดาปกติวิสัย 3-4 ครั้ง ตอนกลางวัน 1-2 ตอนกลางคืน มาระยะนี้ มันแปลกที่ปัสสาวะถี่ขึ้นกว่าเก่า ดังนี้ อย่าได้แปลกใจไปเลยครับ...คุณกำลังตั้งท้องน่ะ...ผมว่าให้สงสัยไปก่อน ทำไมหรือครับ คนท้องต้องฉี่บ่อยขึ้น เพราะไตทั้งสองข้างบั้นเอวของคุณมันทำงานมากขึ้นนั่นเอง...ผลิตฉี่มากขึ้น ว่างั้นเถอะ และอีกประการหนึ่ง มดลูกของคุณเมื่อขยายตัวโตขึ้น มันจะทับบนกระเพาะปัสสาวะอย่างหนีไม่พ้น กระเพาะปัสสาวะเคยบรรจุฉี่ได้มาก ก็จะบรรจุได้น้อยลง เมื่อเป็นเช่นนี้ก็ต้องถ่ายทิ้งกันบ่อยหน่อยใช่ไหมครับ
ท้องโตขึ้น แทบจะไม่ต้องอธิบายกันเลย เรื่องท้องโต หรือท้องป่อง มดลูกโตขึ้นตามวันและเวลา มันก็จะดันท้องให้ป่องออกมา มีบางคนเสียอีก ไม่ได้ตั้งท้องอะไรกับเขาหรอก แต่ประสาทว่างั้นเถอะครับ อยากมีลูกเต็มแก่ เพราะความอยากได้ลูกนี่แหละครับ เกิดอุปทานประจำเดือนขาดไป พร้อมกับท้องโตได้ โตวันโตคืนชะด้วย และบางคนมีความรู้สึกว่า มีเด็กดิ้นกุ๊กกิ๊กอยู่ข้างในด้วย พอแพทย์ตรวจร่างกายดีแล้ว บอกว่า “ท้อง ลม” เท่านั้นแหละครับ ท้องที่เคยป่องก็ยุบแฟบลงทันตาเห็น จากนั้นไม่นานประจำเดือนก็หลั่งไหลออกมา...เป็นงั้นไป อย่างไรก็ดี ประจำเดือนขาด ท้องป่องออกมา ให้สงสัยว่าตั้งท้องไว้ก่อนแหละครับ เรื่องอื่นเอาไว้ทีหลัง
มีความรู้สึกว่าเด็กดิ้น ครับ เด็กดิ้นอยู่ในท้อง มิได้หมายความว่า เด็กข้างบ้านหรือเด็กในบ้านนอนดิ้นไปดิ้นมา แล้วหมายถึงว่า คุณท้อง และ ก็ไม่ควรมีความรู้สึกว่า เด็กดิ้น ก่อนตั้งท้องได้สี่เดือนครึ่งหรือห้าเดือนแรก หรือก่อนสี่เดือนในหลังท้อง ถ้าจะถามว่าเด็กดิ้นจังหวะอะไร ดิสโก้ ร็อค หรือ แทงโก้ ผมก็บอกได้ว่า ไม่ใช่จังหวะอะไรทั้งนั้น แต่เป็นการเคลื่อนไหว แขน ขา ของเด็กเป็นธรรมดา นอนงอมืองอเท้า อยู่ในโพรงแคบๆ ก็ยอมมีการเมื่อยกันบ้าง น่าเห็นใจ อยู่ในโพรงมดลูก เด็กไม่ตื่นก็หลับ มีอยู่สองอย่าง ถ้าหลับเด็กก็เฉย พอตื่นก็ขยับแข้งขยับขาให้คุณรู้สึกตุ๊บๆ จั๊กจี้ดีเหมือนกัน จะดิ้นมากดิ้นน้อย ไม่สำคัญขอให้ดิ้นเป็นใช้ได้ และสม่ำเสมอ มิใช่ว่าอยู่ดีๆ เกิดดิ้นขึ้นมาเหมือนปลาซ่อนถูกทุบหัว อย่างนี้ผิดปกติแน่ๆ ครับ เอาละ เป็นอันว่า ความรู้สึกว่าเด็กดิ้นเป็นสิ่งหนึ่งที่ช่วยแสดงว่า คุณอาจจะตั้งท้อง...อาจจะ...ผมใช้คำนี้ ก็ในเมื่อความรู้สึกของคุณอาจผิดพลาดก็ได้ ก็อย่างนี้ ผมยากตัวอย่างให้ฟังตอนแรกแล้วว่า ใน “ท้องลม” บางคนยังมีความ รู้สึกว่า เด็กดิ้น ทั้ง ๆที่ไม่มีเด็กอยู่เลย...ก็อย่างว่าแหละครับ จะเอาอะไรแน่กับมนุษย์อึเหม็นอย่างเรา
ประการที่สอง ท่านว่าใครผู้ใดมีอาการแสดงดังต่อไปนี้ ให้สงสัยไว้ก่อนว่า อาจเนื่องจากการตั้งท้อง อาการแสดง ที่เห็นได้ชัดเจน หรือมีการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน ก็หนีไม่พ้นอวัยวะที่เกี่ยวกับคุณผู้หญิงโดยตรง นั่นคือ เต้านมและมดลูก เปลี่ยนแปลงอะไรให้เรารู้หรือ ขอเชิญรับทราบได้เลยครับ
เต้านม ในระยะแรกเริ่ม หรือท้องอ่อนๆ จะพบว่า บริเวณเต้านมทั้งสองผิวหนังเต่งตึงมองเห็นเส้นเลือดชัดเจนขึ้น หรือเดิมมองไม่เห็นเลย ก็จะมองเห็นเมื่อคุณตั้งท้อง รอบๆ หัวนมจะมีสีคล้ำขึ้นกว่าเดิม รวมทั้งหัวนมเองด้วย นอกจากนี้รอบๆ หัวนมจะเห็นมีเป็นเม็ดๆ เล็กๆ เกิดขึ้นหลายเม็ดด้วยกัน คุณๆ เห็นแล้วก็อย่าได้ไปเกามันเชียวละครับ มันไม่มีอันตรายกับคุณหรอก เดี๋ยวจะคิดว่าเป็นโรคผิวหนัง เมื่อท้องแก่ขึ้น เต้านมทั้งสองก็จะโตขึ้น เตรียมตัวที่จะเป็นโรงงานผลิตนม เพื่อลูกน้อยต่อไป มีเหมือนกันที่ท้องได้ไม่กี่เดือน น้ำนมเกิดไหลออกมา คุณก็อย่าตกอกตกใจไป ของมันเกิดกันได้ บางคนอาจมีลายเกิดขึ้นได้บริเวณหน้าอก โดยเฉพาะที่เต้านมทั้งสอง ลายที่ว่ามันก็ประเภทเดียวกันกับท้องลายนั่นแหละครับ อย่าได้ไปสนใจกับมันมากเลย รู้ว่าท้องแล้ว ทำให้มันเกิดขึ้นมาได้ก็พอแล้ว เมื่อคลอดแล้วมันก็จะจางไปเอง
มดลูก ในระยะของการตั้งท้อง หมายถึงว่า มดลูกยังโตไม่มาก...พูดง่ายๆ ว่า ยังไม่ทำให้ท้องโต...อันนี้ต้องอาศัยมือแพทย์ เป็นคนบอกถึงความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
ครับ...ถ้ามองกันตั้งแต่ปาก มดลูก จะเห็นว่า สีของมันจะคล้ำมากกว่าปกติ อาจเป็นตัวสีม่วงเลยทีเดียว รวมถึงช่องคลอดด้วย ปากมดลูกจะนุ่มกว่าธรรมดาอย่างชัดเจน ตัวมดลูกก็จะนุ่มมือ ขณะคลำๆ อยู่อาจจะเปลี่ยนเป็นแข็งไปเลยก็ได้ เพราะมีการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก แต่ลูกที่เคยมีลักษณะเหมือนชมพู่ ก็จะเปลี่ยนรูปร่างมาเป็นละมุดฝรั่ง คือ จะกลมขึ้น ขนาดของมดลูกหรือครับ...อ๋อ แน่นอน ต้องโตขึ้นกว่าเก่าแน่...จากมือผู้ชำนาญ สามารถบอกได้ว่า โตแค่นี้ ควรจะท้องกี่เดือน โตแค่นั้น ท้องได้กี่สัปดาห์
เมื่อ เวลาผ่านไป...สามเดือน หรือหลังจากประจำเดือนครั้งสุดท้าย คุณก็จะสามารถคลำส่วนของมดลูกได้จากหน้าท้องของคุณเอง จากนั้น ท้องคุณก็จะโตวันโตคืน จนโย้และจนคลอดในที่สุด นั่นแหละจึงจะยุบ ท้องได้สักเจ็ดเดือน คุณก็อาจสามารถคลำชิ้นส่วน อาจเป็น แขน ขา...ของลูกน้อยในท้อง แต่ไม่ชัดเจนหรอกครับ...ถ้าให้หมอคลำดูอาจแน่นอนกว่าและก็อาจบอกได้ว่าไหน คือ หัว ไหนคือหาง...เฮ้ย...กัน ของเด็กเด็กเอาหัวลง หรือเอาก้นลง เป็นส่วนนำที่จะสู่อุ้งเชิงกรานเหล่านี้ คลำได้รู้ได้โดยไม่ยากนัก ถ้าหากคุณไม่อ้วนน้ำหนักเหยียบร้อยกิโลกรัม
การดิ้นของเด็กในท้อง ดังกล่าวแล้วข้างต้น ท้องแรกเริ่มดิ้นช้าหน่อย ประมาณ 5 เดือน ส่วนท้องหลัง เคยมีประสบการณ์มาแล้ว ทำให้ความรู้สึกเด็กดิ้นไว้ขึ้นกว่าเดิมบ้างก็ไม่มากนัก แค่ 2-3 อาทิตย์เท่านั้นเอง จากนั้น เด็กก็จะดิ้นเรื่อยไป ไม่เลือกเวลา ดิ้นจนแม่รำคาญในบางครั้ง จะห้ามก็ไม่รู้จะห้ามอย่างไร แต่ผมว่าให้ดิ้นไว้นั่นแหละดี แกหยุดดิ้นไปเฉยๆ มันไม่โสภาเท่าไรหรอกนะจะบอกให้
เจ็ดเดือนล่วงแล้วของการตั้งท้อง ถ้าหากจะฟังการเต้นของหัวใจเด็ก ก็พอจะฟังได้แล้ว...ตุ๊บตั๊บๆ เร็วจี๋ ประมาณ 140-160 ครั้งต่อนาที พูดถึงการเต้นของหัวใจ ทำให้นักเดาบางคนเอามาเป็นความเชื่อว่า ถ้าเร็วละก้อ เป็นเพศหญิง ถ้าช้าหน่อยเป็นเพศชาย...ผมเองไม่ทราบหรอกครับ คลอดแล้วนั่งแหละถึงจะรู้ว่าเพศไหนกันแน่น ไม่เพศหญิงก็เพศชายอย่างใดอย่างหนึ่งนี่แหละ นานๆ จะออกให้หมองซะที เพราะดูแล้วดูอีกก็ไม่รู้ว่าจะเอาเพศไหนกันแน่ แบบนี้ก็มีเหมือนกันนะครับ
ขอขอบคุณที่มา http://www.ppat.or.th
