สอนผู้หญิงเป็นหมอของตัวเองเช็กวันไข่ตกจากน้ำลาย ที่มา :  http://www.dailynews.co.th/

ปัจจุบันผู้หญิงหลายคนทั่วโลกพบกับปัญหาการมีบุตรยาก แม้ส่วนใหญ่อยู่ในภาวะเจริญพันธุ์ก็ตาม ทั้งนี้การเรียนรู้เข้าใจ “วงจรการตกไข่” จะช่วยให้ทราบว่าเวลาใดมีโอกาสตั้งครรภ์สูงที่สุด ปกติแล้วรอบประจำเดือนของผู้หญิงเกิดขึ้นทุก ๆ 23-35 วัน และมีโอกาสสูงที่ไข่ตกก่อนประจำเดือนมาประมาณ 2 สัปดาห์ โดยจะมีของเหลวออกมาทางช่องคลอด มีลักษณะเป็นเมือกใส ลื่น คล้ายไข่ขาว เป็นสัญญาณของระยะตกไข่ สำหรับผู้อยากมีบุตรการมีสัมพันธ์รักกันให้บ่อยขึ้นในช่วงนี้จะช่วยให้อสุจิ ซึ่งมีอายุ 2-3 วันปฏิสนธิกับไข่ที่มีอายุเพียง 1 วันได้ทันเวลา เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์มากยิ่งขึ้น 
  
ทว่าภาวการณ์เจริญพันธุ์ของผู้หญิงแต่ละคนซับซ้อน วงจรการตกไข่แตกต่างกัน หากอยากทราบว่าไข่ตกช่วงใด ปัจจุบันสามารถหาซื้อชุดทดสอบระยะตกไข่ จากร้านขายยาทั่วไปได้ โดยชุดทดสอบนี้จะมีแผ่นจุ่มทดสอบปัสสาวะคล้ายกับการทดสอบการตั้งครรภ์นั่นเอง แต่ด้วยวิวัฒนาการเทคโนโลยีที่ทันสมัยล่าสุดได้มีผู้คิดค้น “เทคโนโลยีตรวจการตกไข่จากน้ำลาย” โดยนำผลงานวิจัยของนักวิจัยในประเทศแถบยุโรปช่วงปี พ.ศ.  2483 ว่า ของเหลวในร่างกายมนุษย์รวมทั้งน้ำลายจะเกิดเป็นผลึกขนาดจิ๋วใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องได้ และผลึกเกลือในน้ำลายผู้หญิงมีลักษณะเด่นเป็นรูป “ใบเฟิร์น” เมื่อเริ่มเข้าสู่ช่วงตกไข่ ซึ่งได้ตรวจสอบและพิสูจน์ความถูกต้องต่อมาโดยนักวิจัยช่วงปี พ.ศ. 2533 นำมาต่อยอดเป็นชุดทดสอบการตกไข่แต่ละเดือนเมื่อปี พ.ศ. 2543
  
หลังเดินทางมาร่วมงานประชุมทางการแพทย์ เรื่อง “การตกไข่และภาวะเจริญพันธุ์” ในประเทศไทย นางเฮเลน เดนนิส วิศวกรสาวชาวรัสเซีย ประธานกรรมการบริษัท ฮิลินไลฟ์ ผู้คิดค้นเทคโนโลยีตรวจการตกไข่จากน้ำลาย กล่าวว่า ส่วนใหญ่ผู้หญิงร้อยละ 50 ไม่รู้ว่าไข่ตกช่วงไหน ซึ่งตนเองก็เป็นหนึ่งในนั้น และเมื่อประสบปัญหาการตั้งครรภ์นอกมดลูก จนเกือบเสียชีวิต จึงกลายเป็นแรงบันดาลใจให้สนใจปัญหาและอุปสรรคในการตั้งครรภ์ ภายหลังการรักษาตัวจนหายดี ได้ศึกษาพบว่า บางคนไข่ตกเดือนละครั้ง บางคนปีละครั้ง
  
“ทำงานร่วมกับแพทย์ และผู้เชี่ยวชาญศึกษาเรื่องการคาดคะเนรอบเดือนของการตกไข่ เป็นระยะเวลา 6 เดือน จนผลิตเป็นเทคโนโลยีตรวจการตกไข่จากน้ำลายขนาดพกพา ลักษณะอุปกรณ์ขนาดเท่าแท่งลิปสติก และได้รับการอนุมัติให้จำหน่ายจากองค์การอาหารและยา ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยวิธีการตรวจควรใช้ทันทีเมื่อตื่นนอนเพราะระหว่างหลับร่างกายจะมีการเผาผลาญต่ำ เพียงป้ายน้ำลายที่เลนส์ แล้วส่องดูว่าเห็นรูปใบเฟิร์นชัดช่วงใด แล้ว จดบันทึกไว้ทุกวัน ซึ่งการวัดผลด้วยน้ำลายจะมีความแม่นยำ เพราะเทคโนโลยีนี้ทำให้เห็นผลึกเกลือขนาดจิ๋วในน้ำลายของตัวเองผ่านกล้องจุลทรรศน์ ถ้าเริ่มเห็นเป็นผลึกรูปใบเฟิร์นชัดเจนนั้นบ่งบอกถึงคุณกำลังมีช่วงการตกไข่เกิดขึ้น”
  
เฮเลน เดนนิส กล่าวถึงประโยชน์ของเทคโนโลยีนี้ช่วยให้ผู้หญิงเป็น “หมอของตัวเอง” กลุ่มผู้ใช้เหมาะสำหรับสตรีต้องการตั้งครรภ์, สตรีที่เพิ่งคลอดลูก ซึ่งอยู่ในช่วงที่วงจรการตกไข่ยังไม่กลับมาปกติหรือสตรีในวัยใกล้หมดประจำเดือน เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้ตั้งใจ หรือ “ลูกหลง” นั่นเอง นอกจากนี้เทคโนโลยีตรวจการตกไข่ด้วยน้ำลาย ยังเป็นผลพลอยได้ให้การคุมกำเนิดด้วย.


สัญญาณการตกไข่
   
การตกไข่

รอบเดือนของผู้หญิงปกติจะเริ่ม นับตั้งแต่ประจำเดือนมาวันแรก และไปสิ้นสุดวันสุดท้ายของการมีประจำเดือนในเดือนถัดไป โดยปกติรอบเดือนของผู้หญิงจะประมาณ 28-32 วันแต่ก็มีสั้นหรือนานกว่านี้ก็ได้ วันไข่ตกจะประมาณวันที่12-16นับตั้งแต่วันแรกของรอบเดือน แต่ส่วนใหญ่ไข่จะตกวันที่11ถึงวันที่ 21 ซึ่งหากมีเพศสัมพันธ์ในช่วงนี้โดยที่ไม่ได้ป้องกันก็จะทำให้เกิดการตั้ง ครรภ์

รอบเดือนของคนปกติแบ่งออกเป็นสองช่วง

    ในช่วงแรกของรอบเดือนจะนับตั้งแต่ประจำเดือนมาวันแรกจนถึงวันที่ไข่ตกเรียก ระยะนี้ว่า Folliculara phase ระยะนี้มีเวลาไม่แน่นอนผันผวนตั้งแต่ 7 วันถึง 40 วัน
    ระยะที่สองเรียก Leuteal phase ระยะนี้มีเวลาที่ค่อนข้างแน่นอนกล้าวคือมีนะยะเวลา 12-16 วันนับตั้งแต่วันที่ตกไข่

ดังนั้นในระยะเวลามีรอบเดือนขึ้นกับระยะ Follicular phase ซึ่งมีปัจจัยที่จะทำให้ช่วงนี้ยืดยาวออกไป เช่น ความเครียด การเจ็บป่วย

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าไข่ตก

สำหรับ คุณผู้หญิงที่เฝ้ารอว่าเรื่อจะตั้งครรภ์ แต่งงานมาก็นานพอสมควรแล้วแต่ยังไม่ตั้งครรภ์ เมื่อไปพบแพทย์แพทย์จะแนะนำวิธีการสังเกตุว่าเมื่อไรไข่จะสุขพร้อมที่จะ ปฏิสนธิ ระยะเวลาแต่ละคนไม่หมือนกัน บางท่านสม่ำเสมอ บางท่านไม่สม่ำเสมอ ดังนั้นการทราบว่าเมื่อไรไข่พร้อมที่จะปฏิสนธิ จะช่วยให้การเลือกเวลาที่มีเพศสัมพันธุ์ ในช่วงที่ไข่พร้อมที่จะปฏิสนธิจะเพิ่มโอกาสของการตั้งครรภ์
การคำนวณหาวันตกไข่
สามารถ ทำได้โดย เริ่มจากการนับวันโดยให้วันที่ประจำเดือนมาวันแรกเป็นวันที่ 1 หรือนับถอยหลังจากวันที่คาดว่าประจำเดือนรอบต่อไปจะมา 12-16 วัน  ผู้หญิงส่วนมากโดยเฉลี่ยจะมีใข่ตกในช่วงวันที่ 11 ถึงวันที่ 21 ของรอบเดือน ช่วงนี้เองที่ผู้หญิงอยู่ในช่วงภาวะเจริญพันธุ์ ซึ่งหมายความว่าการมีเพศสัมพันธ์ในช่วงนี้มีโอกาสตั้งครรภ์มากที่สุด การตกไข่สามารถเกิดที่ช่วงเวลาใดก็ได้ของวัน และสามารถเกิดขึ้นต่างวันกันไปในแต่ละรอบเดือน คนที่มีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอมักจะมีปัญหาเรื่องกะระยะวันตกไข่ ปัจจุบันมีชุดทดสอบการตกไข่ที่มีความแม่นยำสูงและสามารถทำการตรวจได้เองที่ บ้านไม่ยุ่งยากโดยการตรวจกับปัสสาวะเพื่อตรวจจับระดับฮอร์โมนกระตุ้นไข่ตก (Luteinizing Hormone, LH)

สัญญาณที่บ่งว่าไข่พร้อมที่จะปฏิสนธิ

    ดูมูกที่ออกจากช่องคลอด ปกติคุณผู้หญิงจะมีเมือกใสออกจากช่องคลอด เมื่อไข่พร้อมที่ี่จะปฏิสนธิ ช่วงที่ไข่ตกมูกจะใสเหนียวเหมือนไข่ขาวและมีปริมาณมาก
    ตรวจอุณหภูมิตอนเช้าหลังตื่นนอน ปกติอุณหภูมิจะคงที่ ก่อนไข่จะพร้อมปฏิสนธิสองถึงสามวันอุณหภูมิจะลดลงเล็กน้อย วันที่ไข่พร้อมจะปฏิสนธิอุณหภูมิสูงขึ้นจะเป็นวันที่ไข่พร้อมจะปฏิสนธิ
    ปากมดลูกจะนุ่มขึ้น ใหญ่ขึ้นและชื้นมากขึ้น หากคุณผู้หญิงสังเกตให้ดีจะทราบความแตกต่าง

จากช่วงมีประจำเดือนจนถึงวันไข่ตก มีข้อมูลที่คอยบอกคุณจากอาการต่างในร่างกายที่คุณอาจไม่เคยทราบ

ใน ช่วงที่ประจำเดือนมาระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกายจะต่ำที่สุด สมองส่วนไฮโปทาลามัส (hypothalamus: สมองส่วนที่เป็นตัวควบคุมระดับฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกาย) จะส่งสัญญานไปยังต่อมพิทูอืทารี (pituitary gland) ให้ปล่อยฮอร์โมนกระตุ้นรังไข่ (follicle stimulating hormone, FSH) ฮอร์โมนตัวนี้จะไปกระตุ้นให้ฟองไข่จำนวนหนึ่งให้มีการเจริญพัฒนา แต่จะมีไข่เพียงใบเดียวเท่านั้นมี่ถูกเลือกและมีการพัฒนาจนสมบูรณ์ที่สุด ซึ่งต่อมา ไข่ใบนั้นจะถูกปล่อยออกมาจากถุงไข่ในขณะที่ฟองไข่อื่นๆ สลายตัวไป ในขณะที่ฟองไข่กำลังเจริญพัฒนาขึ้นมาอยู่นั้นจะมีการหลั่งฮอร์โมนเอสโตรเจน (estrogen) ออกมา เมื่อระดับเอสโตรเจนเพิ่มสูงขึ้น ไฮโปทาลามัสกับต่อมพิทูอิทารีจะรับรู้ได้ว่าในขณะนั้นมีไข่ที่เจริญพัฒนามา จนสมบูรณ์แล้ว แล้วจึงปล่อยฮอร์โมนกระตุ้นการตกไข่ (luteinizing hormone, LH) ออกมา  ในช่วงนี้เองที่จะมี LH เพื่มขึ้นอย่างพลุ่งพล่านหลายร้อยเท่า (LH surge) และส่งผลให้รังไข่แตก ไข่จะหลุดออกมาภายใน 24-36 ชั่วโมง และจะถูกผลักเข้าไปในท่อนำไข่เพื่อรอการปฏิสนธิ  ฟองไข่หลังจากไข่หลุดออกไปแล้วจะเรียกว่าคอร์ปัสลูเทียม (corpus luteum) ซึงจะเป็นตัวปล่อยโปรเจสเทอโรน (progesterone) ที่เป็นตัวกระตุ้นให้โพรงมดลูกมีการฟอร์มตัวให้หนาขึ้นเพื่อเตรียมพร้อมสำ กรับการฝังตัวของตัวอ่อน คอร์ปัสลูเทียมจะปล่อยโปรเจสเทอโรนอยู่ 12-16 วัน (นี่คือระยะหลังไข่ตกของวงจรรอบเดือน, luteul phase) หากไข่ได้รับการผสม คอร์ปัสลูเทียมจะยังคงผลิกโปรเจสเทอโรนต่อไปจนกว่ารกจะเจริญ และขึ้นมาทำหน้าที่ผลิตโปรเจสเทอโรนแทนในภายหลัง  หลังจากไข่ได้รับการปฏิสนธิเพียงหนึ่งสัปดาห์คุณอาจเริ่มมีอาการเริ่มแรกของ การตั้งครรภ์ หากไม่ได้รับการผสมไข่จะสลายตัวไปภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งระดับฮอร์โมนจะลดลงและผนังโพรงมดลูกที่ฟอร์มตัวขึ้นมาก่อนหน้านี้จะสลาย ตัวไปหลังจากไข่ตก 12-16 วัน ช่วงนี้คือช่วงที่ประจำเดือนมาซึ่งก็คือวันแรกของวงจรการมีรอบเดือนของคุณ และกระบวนการทั้งหมดก็จะเริ่มใหม่อีกครั้ง
 

ช่วงที่มีการตกไข่ คือสิ่งมีความสำคัญมากที่สุด ที่ผู้หญิงควรจะมีความเข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้นบ้างในร่างกาย เพราะมันเป็นตัวกำหนดว่าคุณจะมีโอกาสตั้งครรภ์หรือไม่ ในช่วงระยะต่างๆ ของรอบเดือน กระบวนการต่างๆ ที่กล่าวมานี้อาจจะฟังดูยุ่งยากและทำให้สับสนได้ในช่วงแรกๆ และคุณอาจมีคำถามหลายๆ อย่างเกี่ยวกับการตกไข่ที่อยากจะทราบ  การที่เราทราบและเข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้นบ้างกับร่างกายจะสามารถช่วยให้คุณ รู้สึกเป็นเข้าใจสภาวะสุขภาพของตนเองมากขึ้น และยังช่วยให้คุณสามารถกะเดาช่วงไข่ตกของตัวเองได้อย่างแม่นยำมากขึ้นได้ ด้วย

-ข้อมูลจาก americanpregnancy.org

วงจรของการเปลี่ยนแปลงของรังไข่มี 2 ช่วง อาจเขียนให้อ่านได้ง่ายขึ้นดังนี้

ช่วง แรกคือช่วงก่อนไข่ตก (follicular phase) ช่วงนี้จะเริ่มตั้งแต่วันแรกของการมีรอบเดือนไปจนถึงวันตกไข่ ช่วงครึ่งแรกของวงจรการตกไข่นี้ในผู้หญิงแต่ละคนจะความแตกต่างกันได้มาก ซึ่งอาจกินเวลา 7 วันถึง 40 วัน ช่วงที่สองคือช่วงที่เรียกว่าช่วงหลังไข่ตก (luteal phase) ซึ่งเริ่มตั้งแต่วันตกไข่ไปจนถึงวันที่ประจำเดือนรอบต่อไปมา

ช่วง luteal phase จะมีความคลาดเคลื่อนน้อยกว่า follicular phase โดยจะกินเวลาประมาณ 12-16 วันนับจากวันไข่ตก ซึ่งหมายความว่า วันที่มีไข่ตกลงมาจะเป็นตัวกำหนดความยาวรอบเดือนของแต่ละคน และยังหมายความอีกด้วยว่า ปัจจัยภายนอกอย่างเช่นความเครียด อาการเจ็บป่วย และการเปลี่ยนแปลงกิจวัตรประจำวันจะไปรบกวนการตกไข่ ซึ่งเป็นตัวที่กำหนดว่าประจำเดือนจะมาเมื่อไหร่ ฉะนั้น ที่บอกกันว่าความเครียดทำให้ประจำเดือนผิดปกตินั้นจริงเพียงครึ่งเดียว เพราะความเครียดจะส่งผลต่อการตกไข่ ซึ่งเป็นตัวกำหนดว่าประจำเดือนจะมาเมื่อไหร่ แต่ความเครียดที่มีในใจช่วงหลังตกไข่จะไม่มีผลต่อประจำเดือน เพราะพอไข่ตกแล้วประจำเดือนก็จะมาในอีก 12-16 วันถัดไป

ในช่วงใกล้ วันไข่ตก มูกที่หลั่งออกมาจากช่องคลอดจะมีลักษณะเปลี่ยนไป จะเป็นมูกที่เหลวขึ้น ใสขึ้น มีลักษณะเหมือนไข่ขาวดิบ ซึ่งจะเกิดขึ้นในช่วงไข่ตกเท่านั้น มูกนี้มีคุณสมบัติพิเศษและมีความสำคัญต่อการอยู่รอดของอสุจิ หากไม่มีมูกไข่ตก คุณอาจใช้เจลหล่อลื่นที่มีการคิดค้นเพื่อจำลองลักษณะของมูกไข่ตก เพื่อช่วยปรับสภาพความเป็นกรดในช่องคลอดช่วยให้อสุจิมีชีวิตอยู่รอดได้ดี ขึ้น

การวัดอุณหภูมิร่างกายจะช่วยบอกให้ทราบวันไข่ตกได้ โดยร่างกายจะมีอุณหภูมิสูงขึ้นหลังไข่ตก การหาวันไข่ตกจะช่วยให้ผู้หญิงมีความเข้าใจมากขึ้น ว่าช่วงวันไหนในแต่ละเดือนที่เราสามารถตั้งครรภ์ได้ อยากลองวัดอุณหภูมิตอนเช้าด้วยปรอท BBT คลิ๊กทางนี้

หลังจากเลยวันไข่ตกแล้ว ไม่มีวิธีใดที่จะสามารถเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้ ลองคำนวณหาวันไข่ตกเพื่อที่คุณจะได้มีไอเดียสำหรับการเตรียมพร้อมตั้งครรภ์ ได้ดียิ่งขึ้น

การปฏิสนธิ fertilization ที่มา http://dlib.in.th/

ผู้หญิง วัยเจริญพันธ์เมื่อประมาณวันที่ 14 ของรอบเดือน(รอบละ 28 วัน) ไข่ในท่อรังไข่จะเจริญเติบโตเต็มที่ พร้อมที่จะได้รับการปฏิสนธิ รังไข่จะสร้างฮอรฺโมน Estroge Progesterone ทำให้มดลูกมีเยื่อบุที่พร้อมจะได้รับการฝังตัวของทารก ไข่ที่ตกจะพร้อมที่จะมีการปฏิสนธิใน 12-24 ชั่วโมงเมื่อเชื้อของผู้ชายหรือตัว sperm ถูกปล่อยเข้าในช่องคลอดเป็น 250 ล้านตัว ตัวที่แข็งแรงและว่ายได้เร็วจะผ่านไปยังปากมดลูก เข้าสู่มดลูก และไปเกิดปฏิสนธิที่ท่อรังไข่ ณ.ที่แห่งนี้การกำเนิดตัวอ่อนได้เริ่มขึ้น ตัวอ่อนที่แบ่งตัวจะเคลื่อนมาฝังตัวที่เยื่อบุมดลูก และเจริญเป็นทารก
    ตัวอ่อนจะเคลื่อนตัวไปยังท่อรังไข่กลายเป็นตัวอ่อนที่เรียกว่า blastocyst ซึ่งประกอบไปด้วยกลุ่มเซลล์สองกลุ่ม คือกลุ่มด้านใน inner cell mass ซึ่งจะกลายเป็นตัวอ่อน ส่วนเซลล์กลุ่มด้านนอกจะกลายเ็ป็น ถุงน้ำคร่ำ และรก เมื่อเซลล์เคลื่อนมาถึงมดลูกซึ่งใช้เวลา 3-4 วันในการเดินทาง เซลล์ตัวอ่อนจะออกมาและเกาะที่รกกลายเป็นตัวอ่อน ประมาณสัปดาห์ที่5 เซลล์กลุ่มด้านในจะกลายเป็นทารก ็จะเริ่มพัฒนาสมอง ประสาทไขสันหลัง ระบบไหลเวียนโลหิตเริ่มพัฒนา หัวใจเด็กจะเริ่มเต้น จะมีหลอดเลือดแดงและดำเพื่อติดต่อกับแม่ ประมาณสัปดาห์ที่เก้า เริ่มมีนิ้วเท้า จมูก หู
การวางแผนการตั้งครรภ์

สำหรับคุณผู้ชาย ก็ต้องดูแลสุขภาพให้แข็งแรง งดสุรา บุหรี่ สารเสพติดทั้งหลาย หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และควรจะงดรวมเพศก่อนวันไข่ตกสักสามสี่วันเพื่อให้มีปริมาณเชื้อมากพอ

สำหรับ คุณผู้หญิงก็ต้องตรวจสุขภาพก่อนที่จะตั้งครรภ์ ทำตารางประจำเดือนเพื่อที่จะให้ทราบว่าประจำเดือนเดือนสุดท้ายมาวันที่ เท่าไรเพื่อที่จะคำนวณว่าครบกำหนดคลอดเมื่อไร หากนับจากวันที่มีประจำเดือนครั้งสุดท้ายครบกำหนดคลอดก็ประมาณ 40 สัปดาห์ หากนับจากวันปฏิสนธิก็จะครบกำหนดคลอดประมาณ 38 สัปดาห์ แต่เนื่องจากเราไม่ทราบว่าปฏิสนธิเมื่อไรเราจึงใช้วันที่ประจำเดือนสุดท้าย ประวัตินี้สำคัญเพราะแพทย์จะได้รู้อายุครรภ์ที่ถูกต้อง